چرا اختلال دو قطبی شکل می‌گیرد؟ علل و نشانه‌ها

به گزارش مجله خبری نگار، قطعاً هر کس با شنیدن نام اختلال دوقطبی اولین چیزی که به ذهنش می‌رسد این است که فرد بیمار دارای گرایش‌های متفاوت روحی است. این گرایش‌ها در اکثر مواقع مخالف یکدیگر است یعنی فرد در یک موقعیت یکسان دو رفتار متفاوت از هم و نقضی یکدیگر دارد.

اما واقعاً اختلال دوقطبی چیست و فرد در آنچه رفتار‌هایی دارد؟ در ادامه‌ی این مطلب به معرفی این اختلال روانی، دلایل ایجاد آن، نشانه‌های وجود بیماری و درنهایت شیوه‌های درمان آن می‌پردازیم.

اختلال دوقطبی چیست؟

این بیماری جزء دسته‌ی بیماری‌های روانی و خلقی محسوب می‌شود که اکثراً در پایان دوره‌ی نوجوانی یا اوایل دوره‌ی بزرگ‌سالی در افراد بروز پیدا می‌کند. اما نباید دچار اشتباه شد که افراد مسن یا کودکان از ابتلا به این بیماری در امان هستند.

از نام‌های دیگر این بیماری می‌توان به شیدایی اشاره کرد. بیماری دوقطبی یا Bipolar Disorder درخلق‌وخوی فرد فراز و نشیب‌هایی بین دو حالت افسردگی و شیدایی ایجاد می‌کند که بیمار این حالت‌ها را می‌تواند برای ساعت‌ها یا ماه‌ها تجربه کند. در دوره‌ی شیدایی فرد دارای میزان انرژی، نشاط و شادابی بالایی است. اما در حالت افسردگی فرد مبتلا دچار بدبینی و منفی گرایی می‌شود.

میزان شیوع این بیماری به‌گونه‌ای است که از هر ۵۰ بزرگ‌سال یک نفر از این بیماری رنج‌برده و بازه‌ی سنی ابتلا به این بیماری هم مابین ۱۵ تا ۲۵ سالگی است.

اختلال دوقطبی

دلایل ایجاد اختلال دوقطبی

عوامل مختلفی وجود دارد که باعث ایجاد این بیماری در افراد مختلف می‌شود که در زیر برخی از آن‌ها را ذکر می‌نماییم:

* ژنتیک که یکی از مهم‌ترین دلایل ابتلا به این بیماری است.

* عوامل محیطی

* وضعیت هورمون‌های بدن

* استرس

* مصرف بی‌رویه‌ی مواد مخدر و مشروبات الکلی

* برخی از بیماری‌های مغزی نیز ممکن است دلیل به وجود آمدن این بیماری باشد.

علائم بیماری در دوره‌ی شیدایی

در این دوره فرد لزوماً شادی بیش‌ازاندازه را تجربه نمی‌کند. بلکه ممکن است بسیار پرخاشگر و تحریک‌پذیر نیز باشد. در این دوره فرد حداقل سه تا از علائم یادشده در ذیل را دارد:

* انرژی بیش‌ازاندازه

* سرخوشی

* میل جنسی بالا

* ریسک‌پذیری بالا

* پرحرفی

* ولخرجی

* تصمیم‌های ناگهانی

* دست زدن به کاره‌ای پرخطر

* اعتمادبه‌نفس کاذب

* میل به مصرف مواد مخدر

* تحریک‌پذیری و پرخاشگری

* نیاز به خواب کم

در صورت عدم درمان دوره‌ی مانیا یا شیدایی ممکن است این دوره ۲ تا ۳ ماه طول بکشد.

علائم اختلال دوقطبی در دوره شیدایی

علائم بیماری در دوره‌ی افسردگی

دوره‌ی افسردگی حداقل دو هفته ادامه دارد به‌طوری‌که فرد در بیشتر ساعات روز حالات زیر را به همراه دارد. در این مورد فرد باید حداقل پنج‌تا از علائم را داشته باشد:

* خلق افسرده

* لذت نبردن از چیز‌هایی که قبلاً برایش جذاب بوده است

* مشکلات خواب

* کم یا زیادشدن وزن

* کمبود انرژی

* احساس بی‌ارزشی و گناه

* افکار خودکشی

* توهم

با توجه به نکاتی که در بالا گفته شد خطر ورشکستگی، اعتیاد، خودکشی، تصادفات رانندگی، ازدواج یا طلاق‌های ناگهانی در این بیماران به‌صورت گسترده‌ای مشاهده می‌شود.

انواع اختلال دوقطبی

در ادامه می‌خواهیم به بررسی انواع اختلال دوقطبی بپردازیم. در مورد هرکدام از انواع این بیماری هم توضیحات مختصری داده‌ایم.

اختلال دوقطبی نوع یک

در این نوع از اختلال فردی که دچار ابتلا به بیماری شده است حتماً یک دوره از فاز شیدایی را پشت سر می‌گذارد، اما لزوماً نباید فاز افسردگی را طی کند.

اختلال دوقطبی نوع دو

اختلال نوع دوم طبق بررسی‌های انجام‌شده بیشتر در بانوان دیده می‌شود. بیمار در این حالت افسردگی شدید را تجربه می‌کند. اگر در این دوره شیدایی نیز تجربه شود؛ شدت کمتری داشته که به آن شیدایی خفیف یا Hypomania گفته می‌شود.

اختلال دوقطبی ادواری

این اختلال بانام سیکلوتایمی نیز شناخته می‌شود و نشانه‌هایی شبیه اختلال دوقطبی نوع دوم را دارد. درواقع هر دو حالت مانیا و افسردگی در این نوع از اختلال دیده می‌شود، اما شدت هر دو خفیف است. باوجود خفیف بودن شدت، این نوع از اختلال دوقطبی می‌تواند مدت‌زمان طولانی‌تری فرد مبتلا را درگیر نماید. درصورتی‌که علائم طولانی شود و بیماری درمان نشود، فرد به نوع اول یا دوم نیز دچار می‌شود.

اختلال دوقطبی پیش‌رونده یا تناوب سریع

کسانی که به این نوع اختلال دوقطبی دچار هستند بیش از چهار بار در طول یک سال دچار نوسانات روحی و خلقی می‌شوند. این نوع نیز می‌تواند با هر یک از انواع اختلال نوع یک و دو همراه شود.

عوامل تشدیدکننده‌ی اختلال دوقطبی

مسلماً برای هر بیمار باید محیط مناسبی فراهم نمود تا روند درمان و دوره‌ی بهبودی‌اش به بهترین شکل و در کوتاه‌ترین زمان صورت بگیرد. عدم توجه به این موارد ممکن است باعث شود تحت شرایط خاصی بیماری یک فرد دوباره تشدید شود.

ازآنجاکه این بیماری یک اختلال روانی محسوب می‌شود، لازم است که فرد بیمار از عوامل تشدیدکننده‌ی بیماری دور بوده و تمام تمرکز و انرژی خود را برای درمان صرف کند. ازجمله عوامل تشدیدکننده‌ی این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

* تغییر ساعات خواب و استراحت

* زندگی و کار کردن در محیط‌های پرتنش و استرس‌زا

* قطع کردن مصرف دارو بدون دستور پزشک

درمان اختلال دوقطبی

درمان این اختلال با دو روش زیر انجام می‌شود:

دارودرمانی

از رایج‌ترین دارو‌های مورداستفاده برای درمان اختلال دوقطبی می‌توان به دارو‌های تثبیت‌کننده‌ی خلق اشاره نمود. این دارو‌ها از میزان آشفتگی بیماران کاسته و باعث می‌شود تا فرد زندگی آرام تری را تجربه نماید.

از دیگر دارو‌هایی که در این نوع اختلال استفاده می‌شود، دارو‌های تنظیم خواب است که سبب می‌شود تا بیمار خوابی راحت و بدون کابوس داشته باشد.

جلسات روان‌درمانی

در این مورد فرد دارویی مصرف نمی‌کند و فقط با شرکت در جلسات روانکاوی و صحبت با یک روان‌درمانگر سعی می‌کند تا بیماری خود را کاهش داده و کم‌کم آن را از بین ببرد.

مهم‌ترین راهی که می‌توان به کمک آن اختلال دوقطبی را تشخیص داد از طریق مصاحبه‌ی بالینی می‌باشد. روان‌پزشک از فرد تست معتبر اختلال دوقطبی می‌گیرد. علاوه بر این تست در جلسه‌ی ویزیت حالات فرد، سوابق گذشته و تاریخچه‌ی خانوادگی وی نیز بررسی می‌شود. اختلال دوقطبی در هر سطحی که بروز کند، می‌تواند باعث ایجاد مشکل در زندگی روزمره‌ی افراد شود. پس پیشنهاد می‌کنیم برای درمان آن از متخصصین این رشته کمک بگیرید.

منبع: نیک‌آرام